تاریخچه اسباب بازی در جهان - بخش سوم ایران

از اسباب بازی‎‎های کودکان ایرانی در دوره‎‎های پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم. باستان‎شناسان در کاوش‎‎هایی که در شوش، گیلان و سیلک کاشان انجام داده‎اند، مجسمه‎‎های ظریفی از انسان و چهارپایان و پرندگان یافته‎اند که از سفال و چوب و سنگ ساخته شده‎اند. تعدادی از این مجسمه‎‎های ظریف می‎توانند اسباب‎ بازی بوده باشند.

نویسنده کتاب داراب‎نامه، در کتاب خود نام بعضی از اسباب بازی‎ها را برده است. مانند دهل، بوق، گردونچه (گردونه کوچک) و اسب چوبی را آورده است. در کتاب‎‎های تاریخ و واژه‎نامه‎‎های قدیم نیز نام بعضی از اسباب‎بازی‎‎های سنتی و کهن ایرانی آمده است که از آن میان می‎توان به فرفره، چالیک، (الک دولک)، جغجغه، اسب چوبی و عروسک اشاره کرد.

اسباب بازیهای غربی در ایران

ورود اسباب بازی‎‎های غربی به دوره ناصرالدین شاه بر می‎گردد. وی از سفر‎های خود به اروپا سوغاتی‎‎های مختلفی به‎همراه آورد. عروسک نیز یکی از آن‎ها بود.عروسک‎‎هایی که چهره‎‎های ایده‎آل غربی داشتند با چشمانی روشن و مو‎هایی بلند و آرایشی مخصوص اروپایی‎ها. به این ترتیب آن‎چه شاه قاجار از فرنگ آورده بود، به چیزی بیش از یک اسباب بازی بدل شد، چرا که به الگویی برای زیبایی زنان ایرانی بدل شد. عبارت «خوشگل مثل عروسک» به‎طور عام به زیبایی و ظرافت چهره اشاره دارد، ولی به‎طور خاص به شبیه بودن به ایده‎آل‎‎های زیبایی غربی مربوط می‎شود. این عبارت از آن زمان وارد فرهنگ عامه شده و امروز هم که باربی به بازار آمده، علاوه ‎بر چهره به الگویی برای تناسب و زیبایی اندام هم بدل شده است.

در مورد اسباب بازی‎‎های دیگر اطلاعات مدونی در دست نیست. به‎نظر می‎رسد آن‎ها نیز همانند دیگر محصولات غربی به‎عنوان یکی از نیاز‎های انسانی که می‎خواهد سرتا پا غربی شود، اندک اندک وارد کشور شدند. ( کالای بازی کودک و نوزاد لیتل برد) little bird told me

تاثیر اسباب بازی فرنگی بر فرهنگ مردم

وقتی که زندگی افراد به زندگی آپارتمانی تبدیل شود کودک چاره‎ای نخواهد داشت جز اینکه در فضای اندک آپارتمان بازی کند. 

تعریفی که اکثر والدین ایرانی از اسباب بازی دارند، وسیله‎ای است که خیلی پیچیده باشد در حالی‎که وسیله بازی هر چقدر ساده‎تر باشد در فعال کردن ذهن کودک مؤثرتر است. 

اسباب بازی‌های جنگی و تاثیرات منفی آن

در مورد پسر بچه‎ها هم بیشتر شخصیت‎‎هایی که اسباب بازی آن‎ها را تشکیل می‎دهند، دارای اسلحه هستند. این نوع مسلح بودن بیشتر شبیه مسلح بودن مردم عادی آمریکا است که هر بچه‎ای می‎تواند به اسلحه دسترسی داشته باشد. اسلحه‎ها حتی به وسایل آب بازی هم کشیده شده‎اند و هم اکنون برای ما غیر قابل تصور است وسیله دیگری برای آب بازی را در ذهن‎مان بیاوریم. پرت کردن آب با گودی کف دست و شوخی و خنده‎‎های مربوط به آن کجا و شلیک فواره آب به‎سمت طرف مقابل کجا!

جمع بندی

برای جمع‎بندی موضوع رابطه اسباب بازی و سبک زندگی می‎توان گفت:

اسباب‎بازی‎ها بخشی از فرهنگ تربیتی‎ای هستند که از غرب وارد کشور ما شده است و در سویی دیگر جنبه تجاری اسباب بازی قرار دارد که باعث رقابت سازندگان برای فروش بیشتر محصولات خود می‎شود.

آرزوی ما این است که مادران و پدرانی آگاه برای انتخاب اسباب بازی برای کودکان ایران زمین داشته باشیم که برای کودک خود با فرهنگ ایرانی خرید بکنند و همچنین بازاری داشته باشیم که پاسخگوی این نیاز باشد.

تاریخچه اسباب بازی در جهان- بخش دوم

دهه ۱۹۵۰

اسکیت برد:

 اولین اسکیت برد در مغازه‎ای ساحلی در یک شهر کالیفرنیا به سال ۱۹۵۸عرضه شد که ابعاد آن کوچک‎تر از نمونه‎‎های امروزی بود و چرخ‎‎های مخصوص اسکیت روی آن چسبیده بود. امروزه تعداد کسانی که در ایالات متحده از اسکیت بورد استفاده می‎کنند بیش از ۶ میلیون نفر است.

باربی:

موفق‎ترین دوره فروش این اسباب بازی‎ها که هیبتی انسانی دارند، سال ۱۹۹۲ بود. مو‎های این عروسک از فرق سر شروع ‎شده و تا پنجه پا ادامه داشت. در آن سال بیش از ۱۰ میلیون از این عروسک فروخته شد. باربی هنوز یکه تاز عرصه عروسک‎های مخصوص دختران است.

خمیر بازی:

این اسباب بازی ابتدا به‎عنوان یک تمیز‎کننده غیر رسمی کاغذ دیواری مورد استفاده قرار می‎گرفت. درسال ۱۹۵۶ طراحان این وسیله به فکر خلق مجسمه‎ها و اسباب بازی‎‎های کوچکی افتادند که در اندازه‎‎های متوسط موجود بودند. در ابتدا در تمامی رنگ‎ها به جز سفید  وجود  داشتند.

دهه ۱۹۶۰

اسپیروگراف:

دنیس فیشر مهندس مکانیک ازکشور انگلستان این اسباب بازی را طراحی کرد. این وسیله از تعدادی قطعات پلاستیکی به هم چسبیده، همراه با یک خودکار تشکیل می‎شد که استفاده‎گر را قادر به خلق و طراحی ماهرانه‎ترین آثار هنری  می‎ساخت.

جی. آی. جو:

شکستن این ایده که پسران با عروسک‎ها بازی نمی‎کنند، باعث طراحی و ایجاد این اسباب بازی‎ها با ارتفاعی نزدیک به ۳۲ سانتیمتر شد. این مجموعه اولین اسباب بازی‎‎های متحرک جهانی مخصوص پسر‎ها در سال ۱۹۶۹ بود. نسل جدید این عروسک‎ها هم اکنون در کشورمان به فروش می‎رسند.

دهه ۱۹۷۰

آتاری:

این اسباب بازی در سال ۱۹۷۷ با ۱۹/۱ مگاهرتز پردازنده و ۱۲۸ بایت رم به‎وجود آمد. از محبوب‎ترین بازی‎‎های آتاری می‎توان به فاگر، پکمن و مهاجمان فضایی اشاره کرد.

دهه شصتی‎ها این بازی را به خوبی می‎شناسند. (خرید اینترنتی سیسمونی و اسباب بازی نوزاد پسر)

مکعب روبیک:

این بازی در سال ۱۹۷۴ توسط « ارنو روبیک» در یک سخنرانی در دپارتمان تحصیلی طراحی داخلی در شهر بوداپست معرفی شد. در این بازی فکری با تغییر دادن سطوح مختلف مکعب به جهات مختلف، آن‎ها را طوری تنظیم می‎کنند که هر سطح دارای یک رنگ واحد شود. این اسباب بازی نیز در چند سال اخیر در کشور ما رواج زیادی پیدا کرده است و برای نوجوانان ۱۰ سال به بالا جذاب است و به رشد خلاقیت کودک بسیار کمک می‌کند. (خرید اسباب بازی نوزاد)

دهه ۱۹۸۰

خرس عروسکی:

که مشهورترین نام آن Teddy Bear است زمانی به‎وجود آمد که تئودور روزولت یک خرس گریزلی را که در مقابلش ر‎ها کرده بودند تا آن را با تفنگ بزند ر‎ها کرد. سپس یک کارتونیست طرحی را بر اساس این کشید و طرح مذکور پایه‎ای برای ساخت عروسک‎‎های خرسی شد. از آن پس این خرس همدم کودکان شد و این دوستی به مردم کشور‎های دیگر، مثل کشور ما، به ارث رسید.

سامانه سرگرمی نیتندو:

این وسیله در آغاز توسط یک شرکت ژاپنی و در سال ۱۸۸۹ مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۸۵ وارد بازار آمریکا شد و با بازی‎های Super Mario Brothers , Duck Hunt به شهرت رسید.  نسلی از دستگاه‎های بازی که در ایران به نام میکرو معروف شدند از محصولات  نیتندو  بودند. (سیسمونی نوزاد پسر)

ترنسفورمرها:

این مبدل‎ها با تغییراتی کوچک که در اتصال آن‎ها صورت می‎گیرد می‎توانند به ماشین، کامیون و یا اسلحه تبدیل شوند. یک فیلم کارتونی و یک کتاب در اوج گرفتن این اسباب بازی و مشهور شدن آن تأثیر شایانی داشت.

ادامه دارد...

تاریخچه اسباب بازی- قسمت اول

در استفاده و ساخت اسباب بازی به ما قبل تاریخ می رسد. در پایگاه‌های باستان‌شناسی عروسک‌هایی که بچه‌ها، حیوانات، و سربازان را تداعی می‌کنند، هر روزه یافته می‌شود.(فروشگاه اینترنتی سیمونی نوزاد پسر)

در زمان های قدیم کودکان خود برای خویش اسباب بازی می ساختند. نخستین عروسک‌ها که برای نمایش اشخاص مذهبی یا به عنوان اسباب بازی استفاده می‌شدند از مواد ابتدایی مانند گل، خز یا چوب ساخته می‌شدند. از زمان‌های ماقبل تاریخ هیچ عروسکی باقی نمانده گرچه تکه‌ای از یک عروسک مرمری با دست‌های متحرک از دورۀ بابلی‌ها کشف شده است. عروسک‌های بسیاری در مقبره‌های مصری یافت شده‌اند که به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردند و از قطعه‌های صاف چوب شکل گرفته‌، با نقاشی‌های گوناگون تزئین شده‌ و موهایی از جنس گل یا مهره‌های چوبی دارند. درون مقبره‌های مصری‌ای که متعلق به خانواده‌های ثروتمند بوده‌اند عروسک‌های سفالی یافت شده‌ است.

اسباب بازی هدیه‌ای به الهه گان یونان: هنگامی که دختران رومی و یونانی به سنی می‌رسیدند که دیگر با عروسک بازی نمی‌کردند عروسک‌های خود را به الهه گان تقدیم می‌کردند.

رومیان و یونانیان نیز در مقبره‌های کودکان خود عروسک دفن می‌کرده‌اند. بسیاری از عروسک‌های قدیمی‌ای که در مقبره‌های کودکان پیدا شده‌اند بسیار ساده‌اند و بیشترشان از گل، تکه‌های پارچه، چوب یا استخوان هستند. (سیسمونی نوزاد پسر)

عروسک‌های دیگری نیز هستند که از دیگران بهترند و از عاج یا موم درست شده‌اند. هدف اصلی در ساخت این عروسک‌ها این بوده است که آن‌ها را هرچه بیشتر واقعی جلوه دهند. در نظر داشتن این هدف منجر به پیدایش عروسک‌هایی با دست‌ها و پاهای متحرک و لباس‌های قابل تعویض شد که به ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردند.

اروپا قطب تولید اسباب بازی:

با پایان دوران عروسک‌های باستانی، اروپا تبدیل به بزرگترین قطب تولید عروسک شد.مونیخ مرکز اصلی تولید عروسک‌های مومی بود اما نمونۀ ممتازی از این عروسک‌ها بین سال‌های ۱۸۵۰ و ۱۹۳۰ در انگلستان تولید شد. بیشتر عروسک‌های اروپایی از چوب ساخته می‌شدند. در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی علاوه بر عروسک‌های چوبی عروسک‌های مومی نیز محبوب شدند.  به دنبال آن و در طی قرون اخیر عروسک های چینی، بیسک، پلاستیکی و عروسک های امروزی تولید شدند و به بازار راه یافتند.

ادامه دارد...

نقش بازی و اسباب بازی در رشد کودک

بازی:

به هر گونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفداری که به صورت گروهی یا فردی انجام پذیرد و موجب کسب لذت و اقناع نیازهای کودک شود بازی گویند. (سیسمونی نوزاد پسر)

کودکان روحیات متفاوتی دارند و با توجه به ویژگی های خود، بازی های مختلفی را تجربه می کنند. عواملی که در انتخاب نوع بازی کودکان دخالت دارد عبارتند از:

تفاوت های فردی، میزان سلامتی، سطح رشد جسمی و حرکتی، بهره ی هوشی، جنسیت، خلاقیت، فرهنگ خانواده،  موقعیت جغرافیایی

بازی های طبیعی

آنچه مشهود است اینکه این بازی ها نه تنها منجر به رشد کودک چه از نظر جسمانی و روانی می شود بلکه بلوغ و پختگی شخصیت را همراه دارند . مثلاً اکثراً بازیهای طبیعی توام با حرکات و تقلاهای سخت است و همین عاملی است که کودک بتواند شیوه های گوناگون مواجهه با محدودیت های موجود در زندگی آتی خود و عالم هستی و پرش از این محدودیت ها را تمرین کند.

اسباب بازی

انتخاب «بهترین اسباب بازی» برای کودک ، کاری تقریباً ناممکن است. بهترین اسباب بازی آن است که کودک را مجذوب خود می کند و او دوباره به سراغ آن می رود و تحریک و لذت بیشتری از آن کسب می کند.

این اسباب بازی ممکن است خیلی گران یا خیلی ارزان تمام شود ولی نهایتاً بهترین وسایل بازی کودکان آنهایی هستند که کودک از آن لذت می برد و بیشترین امکانات یادگیری را برای وی فراهم می آورد. برخلاف آنچه والدین انتظار دارند، هر قدر اسباب بازی دارای شکل غیر اختصاصی تر و بنیادی تر باشد، قوه تخیل کودک را بیشتر تحریک می کند. مثلاً شاید یک تکه چوب که می توان از آن به عنوان شمشیر یا عصا استفاده کرد بیشتر از یک عروسک با لباس های گران قیمت که فقط می توان یک شخصیت داشته باشد به خلاقیت کودک شما کمک کند.

اما یکی از نکات بسیار مهم که والدین باید آن را مورد توجه قرار دهند انتخاب اسباب بازی برحسب سن کودک است . یعنی یک اسباب بازی که کودکی دو ماهه را سرگرم می کند نمی تواند یک کودک دو ساله را سرگرم کند و بالعکس. کودکان همگام با رشد خود به محرک های متفاوتی نیاز دارند و انتخاب اسباب بازی بایستی براساس نیازهای متغیر آنها باشد. تناسب داشتن اسباب بازی انتخاب شده با سن کودک بسیار مهم است. اگر اسباب بازی خیلی پیشرفته باشد کودک نمی داند چگونه با آن بازی کند و لذت زیادی از آن نمی برد ، اگر هم بسیار ابتدایی باشد حوصله کودک زود سر می رود. کودک خردسال به اسباب بازی هایی نیاز دارد که حواس پنجگانه او را تحریک کند.

در اینجا به چندین اسباب بازی که برای رشد کودکانمان مناسب است، اشاره می گردد.

بازی ها و یادگیری تعاملی: کودکان دوست دارند بازی کنند چه بازی های سنتی مانند بازی با کارت یا پازل و چه بازی های سرگرم کننده و جدید مانند بازی با آی پد. وقتی صحبت از ابزار الکترونیکی می گردد، والدین نگران هستند که نگاه کردن به صفحه ی نمایش ابزار الکترونیکی به سلامت کودکان آن ها آسیب وارد سازد. صرف نظر از آسیبی که استفاده ی بلند مدت از ابزار الکترونیکی دارد، چندین برنامه ی آموزشی و بازی آنلاین وجود دارد که کودک را در تعامل با دیگران قرار می دهد و باعث می شود که کودکان از این طریق یاد بگیرند.

بازی با عروسک های خمیه شب بازی: کودکان با عروسک ها حرف می زنند. درگیر شدن با عروسک ها به کودکان یاد می دهد چگونه با هیجان های خود کنار بیایند. مهارت های زبانی و ارتباطی آن ها نیز تقویت می گردد. از عروسک ها می توان برای بازی نقش های خاص در کودکان بهره جست. مثلا نقش مادر عروسک رو ایفا کردن برای کودکان بسیار جذاب و سرگرم کننده است و آن ها هنگام درگیر شدن در بازی به داستان پردازی می پردازند که به تقویت مهارت های کلامی و خلاقیت آن ها نیز کمک می کند.

بازی با عروسک: هنگامی که کودکان با عروسک بازی می کنند، بسیاری از مهارت های آن ها مانند مهارت لباس پوشیدن، بستن دکمه و زیپ، مسواک زدن در آن ها رشد می یابد. کودکان در بازی با عروسک ها نقش شخصیت های مطلوب خود را به عهده می گیرند و در نتیجه ی آن قدرت تجسم و تصویرسازی ذهنی در آن ها افزایش می یابد و خلاق تر عمل می کنند.

بازی با ماشین و رانندگی کردن: بازی با این گونه اسباب بازی ها نه تنها تصویر سازی ذهنی را در آن ها رشد می دهد بلکه به رشد مهارت های حرکتی ریز و درشت نیز کمک می کنند.

اسباب بازی های واقعی: به جای خریدن اسباب بازی های پلاستیکی و ارزان مانند جارو برقی می توان از لوازم واقعی برای بازی با کودک استفاده کرد. مثلا با استفاده از جارو برقی واقعی کودک می تواند چگونه تمیز کردن را از مادر خود یاد بگیرد. علاوه بر این مهارت های حرکتی او نیز تقویت گردد. یا با استفاده از بیل به تمیز و مرتب کردن باغچه با پدر خود بپردازد. اسباب بازی واقعی همچنین در سایز کوچک می تواند برای کودک بسیار سودمند باشد. با استفاده از اسباب بازی های واقعی، کودک یاد می گیرد که فعالیت های روزانه را چگونه انجام دهد.

بازی با لباس: لباس های شخصیت های مختلف مانند گاوچران و دلقک و ماسک ها از جمله سرگرم کننده ترین اسباب بازی ها برای کودکان است. آن ها لباس های نقش های مختلف را می پوشند و بازی می کنند. این نوع بازی آن ها را به فکر کردن وا می دارد که می توانند چه فعالیت ها وکارهایی در آن نقش ایفا کنند.

بازی های نمایشی: بازی های نمایشنامه ای که کودک در آن نقش هایی را که در دنیای واقعی مشاهده کرده است، ایفا می کند. مانند نقش پزشک را ایفا کردن که هم سرگرم کننده و هم آموزشی برای کودک است. این گونه بازی های نمایشنامه ای به درک بیشتر کودک از جهان و دنیای واقعی کمک می کند علاوه بر آن در کودک انگیزه برای کسب اطلاعات بیشتر نیز فراهم می کند.

بازی با ابزار موسیقیایی: اسباب بازی های موسیقیایی که کودک در درگیری با آن ها هم آهنگی را می نوازد و هم همراه آن می خواند، در واقع رشد مغز کودک را تحریک می کند. اسباب بازی های موسیقیایی به درک کودک از موسیقی در دنیای واقعی کمک می کند.

کتاب و بازی های فکری: بهترین راه برای یادگیری کودکان، خواندن کتاب با صدای بلند برای آن ها است. خواندن کتاب، خیالپردازی در آن ها را رشد می دهد. کتاب، کودک را با دنیا و زمان دیگر آشنا می سازد و اطلاعات کودک را در زمینه ی یک موضوع خاص افزایش می دهد.

بازی با لگو: همه ی ما تجربه ی بازی با لگو را داریم. کودکان ساعت ها به ساخت اشیا و لوازم مختلف با لگو می پردازند. بازی لگو، هم فکر کردن و هم مهارت های حرکتی ریز و درشت در کودکان را تقویت می کند.

بازی در واقع، استعدادها، ویژگی های شخصیتی، مهارت های اجتماعی، خلاقیت، ثبات هیجانی، هوش و خود تنظیمی کودک را رشد می دهد. به همین دلیل است که در اکثر پژوهش ها بیان شده است که کودکان باید زمان زیادی از روز خود را به بازی بپردازند.

سیسمونی نوزاد پسر، سیسمونی نوازد دختر، وسایل بازی کودکان